ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Υποχρεωτικό μάθημα 4ου εξαμήνου
Εαρινό εξάμηνο ακαδημαϊκού έτους 2016-2017
Στόχοι:
• Παρουσίαση και ανάλυση των βασικών εννοιών, θεωριών και μεθόδων συγκριτικής ανάλυσης της κοινωνικής πολιτικής.
• Διερεύνηση των διαφορών και ομοιοτήτων ανάμεσα στα καθεστώτα ευημερίας, και των αρχών που διέπουν διάφορες πολιτικές, με έμφαση στους «νέους κινδύνους» και τις προκλήσεις σχετικά με την κοινωνική μεταρρύθμιση.
• Μελέτη και αξιολόγηση κοινωνικών πολιτικών και των τάσεων μεταρρύθμισης στις χώρες της Νότιας Ευρώπης, σε σύγκριση με άλλα καθεστώτα ευημερίας.
• Εξέταση των επιδράσεων που ασκούν η Ευρωπαϊκή ενοποίηση και οι διαδικασίες παγκοσμιοποίησης στις εξελίξεις ως προς την κοινωνική πολιτική στις χώρες της Ευρώπης.
Μαθησιακά αποτελέσματα:
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος αυτού οι φοιτητές/τριες θα πρέπει να έχουν αποκτήσει τις παρακάτω γνώσεις και ικανότητες:
• Εμβάθυνση στις διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις για την κατανόηση των καθεστώτων ευημερίας.
• Ικανότητα να χρησιμοποιούν τη διαθέσιμη βιβλιογραφία και δευτερογενείς πηγές δεδομένων για να εκτιμούν τις ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στα καθεστώτα ευημερίας.
• Σε βάθος κατανόηση του Νοτιο-ευρωπαϊκού μοντέλου κοινωνικής προστασίας και τις προκλήσεις για μεταρρύθμιση κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
• Ικανότητα σύνταξης γραπτής εργασίας και προφορικής παρουσίασης.
Περιεχόμενο:
Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές / τις φοιτήτριες στη συγκριτική ανάλυση διαφορετικών συστημάτων κοινωνικής προστασίας και των μεταβολών τους. Η έννοια των «καθεστώτων» καπιταλισμού της ευημερίας (Esping-Andersen) χρησιμοποιείται για τη συγκριτική διερεύνηση του κράτους πρόνοιας (ζητήματα που μελετώνται: ο ρόλος του κράτους, της αγοράς και της οικογένειας στην παροχή κοινωνικής προστασίας, βαθμός απο-εμπορευματοποίησης που επιτυγχάνεται από τα διάφορα συστήματα κοινωνικής προστασίας, το κοινωνικό κράτος ως σύστημα διαστρωμάτωσης, κοινωνικό κράτος και καθεστώτα αγορών εργασίας).
Παρουσιάζονται διάφορες εναλλακτικές «τυπολογίες» καθεστώτων κοινωνικής ευημερίας καθώς και οι προσεγγίσεις που προβάλλουν τη σημασία της διάστασης του φύλου για την κατανόηση των διαφορετικών «μειγμάτων» κοινωνικής ευημερίας. Αναλύονται οι τάσεις μετασχηματισμού του κοινωνικού κράτους υπό το πρίσμα της κοινωνικής αλλαγής, των «νέων κινδύνων», και των επιδράσεων που ασκούν η Ευρωπαϊκή ενοποίηση και οι διαδικασίες παγκοσμιοποίησης. Διερευνάται η ερμηνευτική σημασία και εμβέλεια των διαφόρων προσεγγίσεων με βάση εμπειρικά στοιχεία που αφορούν συγκεκριμένους τομείς κοινωνικής πολιτικής (κοινωνική ασφάλεια και πολιτική για την απασχόληση, υγεία και κοινωνική φροντίδα). Ξεχωριστή έμφαση δίνεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των συστημάτων κοινωνικής προστασίας στις χώρες της Νότιας Ευρώπης (καθυστερημένη ανάπτυξη του κοινωνικού κράτος σε σύγκριση με τις χώρες της Βορειο-δυτικής Ευρώπης, «έσωθεν» και «έξωθεν» πιέσεις για μεταρρύθμιση, οι επιπτώσεις της τρέχουσας οικονομικής κρίσης).
Για το μάθημα αυτό προτείνονται (μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας ολοκληρωμένης διαχείρισης συγγραμμάτων «Εύδοξος») τα παρακάτω βιβλία:
Esping-Andersen, G., 2014. Οι τρεις κόσμοι του καπιταλισμού της ευημερίας. Αθήνα: Τόπος (1990).
Esping-Andersen, G. (with Gallie, D., Hemerijck, A. & Myles, J.), 2006. Γιατί χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό κράτος. Αθήνα: Διόνικος (2002).
Gough, I., 2008. Η πολιτική οικονομία του κοινωνικού κράτους. Αθήνα: Σαββάλας (1979).
Lewis, G., Gewirtz, S. and Clarke J. επιμ., 2007. Κοινωνική πολιτική. Μια άλλη προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg (2000).
Περισσότερες πληροφορίες
Αναλυτικό περίγραμμα μαθημάτων (13 εβδομάδες διδασκαλίας)
Εξεταστέα ύλη και βαθμολογία
(1) Esping-Andersen, G., 2014. Οι τρεις κόσμοι του καπιταλισμού της ευημερίας. Αθήνα: Τόπος (1990), Πρόλογος (Μ. Πετμεζίδου) σελ. 9-70 & Κεφάλαια 1ο, 2ο , 3ο, 6ο, 8ο & 9ο.
(2) Esping-Andersen, G. (with Gallie, D., Hemerijck, A. & Myles, J.), 2006. Γιατί χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό κράτος. Αθήνα: Διόνικος (2002), Κεφάλαια 1ο, 2ο, & 6ο .
(3) Ferrera, M., 1999. Η ανασυγκρότηση του κοινωνικού κράτους στη Νότια Ευρώπη. Στο: Μ. Ματσαγγάνης, επιμ. Προοπτικές του κοινωνικού κράτους στη Ν. Ευρώπη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σελ. 33-65 (βλ. ΚΕΙΜΕΝΑ)
(4) Gough, I., 2008. Η πολιτική οικονομία του κοινωνικού κράτους. Αθήνα: Σαββάλας (1979).
(5) Jessop, B., 2007. Από το Κεϋνσιανικό εθνικό κράτος πρόνοιας στο Σουμπετεριανό εργατικό μεταεθνικό καθεστώς. Στο: G. Lewis, S. Gewirtz and J. Clarke J., επιμ. Κοινωνική πολιτική. Μια άλλη προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg (2000), σελ. 216-233.
(6) Lewis, J. 2007. Το φύλο και τα προνοιακά καθεστώτα. Στο: G. Lewis, S. Gewirtz and J. Clarke, επιμ. Κοινωνική πολιτική. Μια άλλη προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg (2000), σελ. 61-78.
(7) Πετμεζίδου-Τσουλουβή, Μ., 1992. Κοινωνικές ανισότητες και κοινωνική πολιτική. Αθήνα: Εξάντας (Κεφ. 3, βλ. ΚΕΙΜΕΝΑ).
(8) Πετμεζίδου, Μ., 2011. Αξιακές επιλογές, διλήμματα και προοπτικές του Ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Στο: Ν. Παπαδάκης & Ν. Χανιωτάκης, επιμ. Εκπαίδευση, κοινωνία και πολιτική, Αθήνα: Πεδίο (βλ. ΚΕΙΜΕΝΑ).
(9) Πετμεζίδου, Μ., 2014. Το κοινωνικό κράτος σε κρίσιμη καμπή, Κοινωνιολογική Επιθεώρηση, 1(1), σελ. 57-70 (βλ. ΚΕΙΜΕΝΑ).
(10) Σημειώσεις που έχετε κρατήσει από τις παραδόσεις.
Για την σε βάθος κατανόηση των θεματικών ενοτήτων του μαθήματος και την επιτυχή ανταπόκριση στις εξετάσεις είναι απαραίτητο να ανατρέξετε και σε άλλες βιβλιογραφικές πηγές που περιλαμβάνονται στην προτεινόμενη βιβλιογραφία.
Η βαθμολογία στο μάθημα στηρίζεται στην επίδοση στις (2-ωρες) γραπτές εξετάσεις κατά το τέλος του εξαμήνου. Η εκπόνηση γραπτής εργασίας (η οποία ωστόσο πρέπει να παρουσιαστεί και προφορικά για να ληφθεί υπόψη στη βαθμολογία) δεν είναι υποχρεωτική. Ανάλογα με την επίδοση στη γραπτή εργασία θα προστίθενται έως 2 μονάδες στο βαθμό των γραπτών εξετάσεων υπό την προϋπόθεση ο βαθμός των γραπτών εξετάσεων να είναι 5 και άνω (Έκταση εργασίας: περίπου 1500 λέξεις).
Οδηγίες για τον τρόπο χρήσης και παρουσίασης της βιβλιογραφίας