ΘEΩPIEΣ KOINΩNIKHΣ METABOΛHΣ
Υποχρεωτικό μάθημα 3ου εξαμήνου
(Εισαγωγική Κατεύθυνση «Κοινωνική Διοίκηση»)
Χειμερινό εξάμηνο ακαδημαϊκού έτους 2016-2017
Διδάσκοντες: καθ. M. Πετμεζίδου & επίκ. καθ. Π. Πολυζωίδης
Στόχοι:
• Κατανόηση των κυριότερων θεωρητικών προσεγγίσεων της κοινωνικο-οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής αλλαγής που αναπτύχθηκαν από τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά υπό το πρίσμα διαφόρων επιστημονικών εξειδικεύσεων.
• Εμβάθυνση στις βασικές έννοιες και αναλυτικές προοπτικές σχετικά με την παγκοσμιοποίηση και τις επιδράσεις της στο εθνικό και τοπικό επίπεδο.
• Εξοικείωση με βασικά αναλυτικά εργαλεία για την ερμηνεία της σημερινής οικονομικής κρίσης σε συνάρτηση με τη δυναμική της «κοινωνίας των πολιτών».
Μαθησιακά αποτελέσματα:
Με την ολοκλήρωση του μαθήματος αυτού οι φοιτητές/τριες θα πρέπει να έχουν αποκτήσει τις παρακάτω γνώσεις και ικανότητες:
• Να είναι σε θέση να αναπτύξουν «ενημερωμένο σχολιασμό» των κυριότερων προσεγγίσεων στα ζητήματα της κοινωνικο-οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής αλλαγής, και να έχουν εμπεδώσει τις θεωρητικές βάσεις στις οποίες εδράζονται οι προσεγγίσεις αυτές.
• Να έχουν εξοικειωθεί με τα ζητήματα της δυναμικής της αλλαγής αναφορικά με επιμέρους θεσμικά πεδία (κοινωνικό κράτος, αγορά εργασίας κ.λπ.), και να έχουν αποκτήσει καλή γνώση των αλληλεπιδράεων ανάμεσα στις αλλαγές στο μακρο- και μικρο-επίπεδο.
• Να έχουν αποκτήσει την ικανότητα σύνταξης γραπτής εργασίας και προφορικής παρουσίασης.
Περιεχόμενο:
Το μάθημα αποτελείται από τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη ενότητα (βλ. Αναλυτικό Περίγραμμα, διαλέξεις 1-5) επικεντρώνεται στα ζητήματα κοινωνικο-οικονομικής, πολιτικής, πολιτιστικής μεταβολής και παγκόσμιας αναδιάρθρωσης κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Εξετάζεται ένα ευρύ φάσμα θεωριών και προσεγγίσεων με εμπειρική επικέντρωση στις «αναπτυγμένες» και «αναπτυσσόμενες» χώρες. Αναλύονται διεξοδικά οι θεωρητικές καταβολές, τα μεθοδολογικά εργαλεία και η ευρύτερη προβληματική που χαρακτηρίζουν: (α) διάφορες εκδοχές της «θεωρίας του εκσυγχρονισμού», της «θεωρίας της εξάρτησης» και της προοπτικής του «παγκόσμιου συστήματος»• (β) τον διάλογο, στο χώρο των κοινωνικών επιστημών, γύρω από τον βιομηχανισμό και τον «μεταβιομηχανισμό», τον «φοντισμό» και τον μεταφορντισμό», την «νεωτερικότητα» και τη «μετανεωτερικότητα»• και (γ) τις σύγχρονες οπτικές της «παγκοσμιοποίησης».
Η δεύτερη ενότητα (βλ. Αναλυτικό Περίγραμμα, διαλέξεις 6-9) εξετάζει βασικές παραμέτρους της νεοφιλελεύθερης πολιτικής κατά τις τελευταίες δεκαετίες, με έμφαση στη διευρυνόμενη ανισότητα και την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Το ερώτημα αν υφίσταται αντιστάθμισμα ανάμεσα στην οικονομική αποτελεσματικότητα και την ισότητα αποτελεί κεντρικό ζήτημα διερεύνησης. Υπό το πρίσμα των προσεγγίσεων που ανάπτυξαν ο J. Stiglitz και ο P. Krugman, εξετάζονται οι κύριες παράμετροι της σημερινής κρίσης, η διευρυνόμενη κοινωνικο-οικονομική ανισότητα, οι επιπτώσεις της κρίσης στην ανεργία των νέων (ιδιαίτερα στη Νότια Ευρώπη), και οι προοπτικές για μια «νέα κοινωνική συμφωνία».
Η τρίτη ενότητα (βλ. Αναλυτικό Περίγραμμα, διαλέξεις 10-13) εμβαθύνει στην έννοια της «κοινωνίας των πολιτών» υπό το πρίσμα διαφορετικών θεωρητικών προσεγγίσεων. Εξετάζοντα διάφορες προοπτικές για το ρόλο της «κοινωνίας των πολιτών» στην αναπτυξιακή διαδικασία σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο, με έμφαση στη σημερινή συγκυρία της κρίσης (ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή περιφέρεια).
Το μάθημα περιλαμβάνει διαλέξεις (και σεμιναριακές ασκήσεις) κατά τις 13 εβδομάδες διδασκαλίας. Για το μάθημα αυτό προτείνονται (μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας ολοκληρωμένης διαχείρισης συγγραμμάτων «Εύδοξος») τα παρακάτω βιβλία:
Hall, S., Held, D. και McGrew, A. επιμ., 2003. Η νεωτερικότητα σήμερα. Οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός. Αθήνα: Σαββάλας (1992).
Krugman, P., 2012. Τέλος στην ύφεση τώρα. Αθήνα: Πόλις.
Stiglitz, J., 2012. Το τίμημα της ανισότητας. Αθήνα: Εκδ. Παπαδόπουλος.
Πετμεζίδου, Μ., επιμ., 1996. Σύγχρονη κοινωνιολογική θεωρία. Τόμος Ι. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Περισσότερες πληροφορίες
Αναλυτικό περίγραμμα μαθημάτων (13 εβδομάδες διδασκαλίας)
Διδακτικές Σημειώσεις (που καλύπτουν τις ενότητες διδασκαλίας 1-3, με βάση το αναλυτικό περίγραμμα του μαθήματος)
Εξεταστέα ύλη και βαθμολογία
(1) Πετμεζίδου, Μ., 2005. Η σύλληψη της κοινωνικής μεταβολής από τους κλασικούς θεωρητικούς - Σύγχρονες θεωρίες για την κοινωνική μεταβολή και ανάπτυξη. Σημειώσεις μαθήματος (βλ. ΚΕΙΜΕΝΑ) [Προτείνεται, επίσης, να κρατάτε σημειώσεις από τις παραδόσεις]
(2) Hall, S., Held, D. & McGrew, A. επιμ., 2003. Η νεωτερικότητα σήμερα. Αθήνα: Σαββάλας.
• Εισαγωγή
• Κεφάλαιο 2 (A. McGrew, «Μια παγκόσμια κοινωνία;»)
• Κεφάλαιο 4 (J. Allen, «Μεταβιομηχανισμός και μεταφορντισμός»)
• Κεφάλαιο 5 (K. Thompson, «Κοινωνικός πλουραλισμός και μετανεωτερικότητα»)
(3) Krugman, P., 2012. Τέλος στην ύφεση τώρα. Αθήνα: Πόλις (κεφ. 1, 2 & 5).
(4) Stiglitz, J., 2012. Το τίμημα της ανισότητας. Αθήνα: Εκδ. Παπαδόπουλος (κεφ. 1, 2 & 3).
(5) Πετμεζίδου, Μ. επιμ., 1996. Σύγχρονη κοινωνιολογική θεωρία. Τόμος Ι. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (σελ. 97-159).
Επίσης, θα δοθούν σημειώσεις για τις ενότητες σχετικά με την «κοινωνία των πολιτών» από τον κ. Πολυζωίδη.
Για την σε βάθος κατανόηση των θεματικών ενοτήτων του μαθήματος και την επιτυχή ανταπόκριση στις εξετάσεις (και τις σεμιναριακές ασκήσεις) είναι απαραίτητο να ανατρέξετε και σε άλλες βιβλιογραφικές πηγές που περιλαμβάνονται στην προτεινόμενη βιβλιογραφία.
Η βαθμολογία στο μάθημα στηρίζεται στην επίδοση στις (2-ωρες) γραπτές εξετάσεις κατά το τέλος του εξαμήνου. Η εκπόνηση γραπτής εργασίας (η οποία ωστόσο πρέπει να παρουσιαστεί και προφορικά για να ληφθεί υπόψη στη βαθμολογία) δεν είναι υποχρεωτική. Ανάλογα με την επίδοση στη γραπτή εργασία θα προστίθενται έως 2 μονάδες στο βαθμό των γραπτών εξετάσεων υπό την προϋπόθεση ο βαθμός των γραπτών εξετάσεων να είναι 5 και άνω.
Οδηγίες για τον τρόπο χρήσης και παρουσίασης της βιβλιογραφίας